Przepis na niemarnowanie żywności - debata społeczności wspolnie.eu w Warszawie

Ekspertki  i praktycy rozmawiali o zmianach w postawach konsumenckich wobec żywności w Polsce i Unii Europejskiej, projektach unijnych przeciwdziałających marnotrawstwu oraz innowacyjnych rozwiązaniach ograniczających straty w sektorze piekarniczym.

W wydarzeniu udział wzięli dr Agnieszka Maj ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Anna Bialik, wiceprezes Fundacji UNIMOS ALLIANCE oraz Bartłomiej Rak, dyrektor REBREAD. Debatę moderowała Aleksandra Hebda z Biura Parlamentu Europejskiego w Polsce.

Dr Agnieszka Maj omówiła wyniki badań nad wpływem pandemii na codzienne nawyki konsumenckie Polek i Polaków. Respondenci podkreślali, że czas izolacji nauczył ich bardziej świadomego gospodarowania jedzeniem i zapasami. Wśród najczęściej wymienianych strategii niemarnowania żywności znalazły się:
1. Planowanie zakupów z myślą o konkretnych potrzebach,
2. Zużywanie produktów do końca,
3. Planowanie konkretnych dań z wykorzystaniem posiadanych składników,
4. Ograniczanie spontanicznych wydatków spożywczych,
5. Wykorzystywanie resztek przez mrożenie, stosowanie do zup, koktajli itp.

Pandemia, a później także wojna w Ukrainie i inflacja, wzmocniły orientację społeczną na niemarnowanie i oszczędność. Ciekawostką z badań był fakt, że mięso nie pojawiło się w Polsce na liście produktów „niezbędnych do przetrwania” - respondenci częściej wskazywali np. mleko, płatki śniadaniowe, mąkę czy mrożonki.

Wiceprezes Anna Bialik z Fundacji UNIMOS opowiedziała o międzynarodowym projekcie ROSETTA, który ma na celu zmniejszenie marnowania żywności poprzez nowe podejście do produktów „niespełniających standardów marketingowych” - czyli takich, które mimo braku estetyki (np. banany oderwane od kiści, krzywe marchewki) wciąż są zdatne do spożycia.

W ramach projektu analizowano obecne standardy wizualne i sprzedażowe, a także zaproponowano rekomendacje zmian, które mogłyby wpłynąć na ograniczenie strat w całym łańcuchu dostaw - od producenta po konsumenta. Projekt łączy badaczy i instytucje z wielu krajów europejskich. Polski aspekt badań skupia się na ponownym wykorzystaniu otrębów.

Dyrektor Bartłomiej Rak ze start-upu REBREAD zwrócił uwagę na skalę marnowania pieczywa - szczególnie w dużych sieciach handlowych. REBREAD opracowuje sposoby przetwarzania niesprzedanego chleba na nowe produkty, takie jak ekologiczne kosmetyki, napoje, a także szuka rozwiązań systemowych, by ograniczyć straty w piekarstwie.

Debata pokazała, że ograniczenie marnowania żywności to nie tylko troska o planetę - to realna odpowiedź na zmieniające się warunki społeczne, gospodarcze i środowiskowe, w których żyją Europejczycy. Kiedy myślimy o marnowaniu żywności, często zapominamy o tym, ile innych zasobów (np. wody czy energii elektrycznej, paliwa) wykorzystano do wyprodukowania i przetransportowania towarów. Niewykorzystanie jogurtu czy pojedynczego banana to zatem podwójna strata. W niepewnych czasach, kiedy coraz częściej dochodzi do różnych kryzysów, na takie straty nie możemy sobie pozwolić. Zapraszamy do obejrzenia nagrania debaty dostępnego na naszym kanale na YouTube.